Hàng Tồn Kho Là Gì? Cách Hạch Toán Hàng Tồn Kho

Hàng tồn kho là gì? Có phải nó là những mặt hàng bị ế, bị tồn đọng như nhiều người vẫn nghĩ hay không? Muốn hạch toán hàng tồn kho thì phải làm thế nào? Hãy cùng Kế Toán Lê Ánh dõi theo bài viết sau đây để tìm hiểu chi tiết nhé.

1. Hàng tồn kho là gì? Các loại hàng tồn kho

Đa phần khi nhắc đến hàng tồn kho mọi người thường nghĩ đến những món hàng bị tồn đọng, không thể xuất ra thị trường, hoặc cái mặt hàng bị lỗi thời, bị sai sót trong quá trình sản xuất,... Hay nói dễ hiểu hơn nữa là những mặt hàng bị ế và cần được thanh lý.

Tuy nhiên thì nếu xét về nhiều khía cạnh khác nhau, khái niệm này lại sai lầm hoàn toàn bởi hàng tồn kho được cho là một chủ đề lớn trong kinh doanh.

Theo đó, hàng tồn kho được định nghĩa là những sản phẩm được doanh nghiệp giữ lại để bán ra cuối cùng. Nói cách khác nghĩa là những mặt hàng được doanh nghiệp dự trữ dùng để bán hoặc kèm theo những thành phần khác tạo ra sản phẩm.

Dựa vào khái niệm này có thể thấy rằng, hàng tồn kho chính là sợi dây liên kết giữa việc sản xuất và mua bán hàng hóa. Đồng thời hàng tồn kho còn là một phần của tài sản ngắn hạn, nó chiếm một tỷ trọng lớn và nắm giữ vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Chính vì thế nếu doanh nghiệp biết cách quản trị hàng tồn kho một cách hiệu quả thì sẽ giúp giảm bớt các khoản phí không cần thiết và nâng cao lợi nhuận.

Ví dụ về hàng tồn kho

Đối với một công ty chuyên sản xuất vải thì hàng tồn kho của nó có thể là quần jean, áo sơ mi, áo phông hoặc có thể là bông, chỉ, nút, màu,...

2. Tài khoản hàng tồn kho

Hàng tồn kho hạch toán vào tài khoản nào?

Theo quy định tại Thông tư 90, kế toán hàng tồn kho được ghi nhận vào các TK sau: TK 151, 152, 153, 154, 155, 158 theo nguyên tắc giá gốc, cụ thể như sau:

- TK 151 - Hàng mua đang trên đường

- TK 152 - Nguyên vật liệu

- TK 153 - Công cụ hoặc dụng cụ

- TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang

- TK 155 - Thành phẩm

- TK 157 - Hàng hóa gửi đi bán

3. Nguyên tắc hạch toán hàng tồn kho

Nhóm tài khoản hàng tồn kho được dùng để phản ánh giá trị hàng tồn kho đầu kỳ và cuối kỳ kế toán của doanh nghiệp (nếu doanh nghiệp thực hiện kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ) hoặc phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến động hàng tồn kho của DN (nếu DN thực hiện kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên).

Hàng tồn kho của doanh nghiệp là những tài sản được mua vào để sản xuất hoặc bán trong thời gian sản xuất, kinh doanh bình thường gồm có: Nguyên vật liệu, công cụ, dụng cụ, hàng mua đang đi trên đường, sản phẩm còn dở dang, thành phẩm, hàng hóa, hàng hóa gửi bán hoặc hàng hóa được lưu giữ tại kho bảo thuế của DN.

Các loại sản phẩm, vật tư, hàng hóa, tài sản nhận ký gửi, giữ hộ, nhận ủy thác xuất nhập khẩu, hay nhận gia công,... không thuộc quyền sở hữu và kiểm soát của DN thì không được phản ánh là hàng tồn kho của DN đó.

Kế toán hàng tồn kho bắt buộc phải thực hiện theo quy định của chuẩn mực kế toán "Hàng tồn kho" khi xác định giá gốc hàng tồn kho, xác định giá trị thuần có thể thực hiện được, phương pháp tính giá trị hàng tồn kho và lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho cùng với ghi nhận chi phí.

Nguyên tắc xác định giá gốc hàng tồn kho được quy định cụ thể cho từng loại hàng hóa, vật tư, dựa theo nguồn gốc hình thành và thời điểm tính giá.

Các khoản thuế như GTGT đầu vào của hàng tồn kho không được khấu trừ, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu, thuế bảo vệ môi trường phải nộp khi mua hàng tồn kho đều được tính vào các khoản thuế không được hoàn lại được tính vào giá trị hàng tồn kho.

Xem thêm: Cách tính thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất

4. Các phương pháp hạch toán hàng tồn kho

Theo quy định hiện hành, Doanh nghiệp/ đơn vị kế toán chỉ áp dụng 1 trong 2 phương pháp hạch toán hàng tồn kho đó là: 

• Phương pháp kê khai thường xuyên

• Phương pháp kiểm kê định kỳ

Việc lựa chọn phương pháp hạch toán hàng tồn kho, Doanh nghiệp, kế toán dựa trên đặc điểm, tính chất, số lượng, chủng loại vật tư, hàng hoá và yêu cầu quản lý để có sự vận dụng thích hợp và phải được thực hiện nhất quán trong niên độ kế toán.

5. Cách hạch toán hàng tồn kho

5.1. Hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên

Quản lý hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên nghĩa là theo dõi thường xuyên, liên tục, có hệ thống, phản ánh tình hình xuất nhập khẩu, tồn của hàng tồn kho, giá trị hàng xuất khẩu có thể tính được ở bất kỳ thời điểm nào trong kỳ ngay khi có yêu cầu từ cấp trên.

Trong quá trình này sẽ sử dụng các chứng từ như phiếu xuất kho, phiếu nhập kho, biên bản kiểm kê vật tư hàng hóa,...

Phương pháp này có tính linh hoạt cao, giúp bộ phận kho cùng các bộ phận liên quan có thể kiểm soát, đánh giá về giá trị hàng tồn và số lượng trong mọi thời điểm, kể cả trường hợp đột xuất.

Việc quản lý hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê thường xuyên sẽ giúp cho việc điều chỉnh và đưa ra các kế hoạch chiến lược mới một cách nhanh chóng, hiệu quả và kịp thời với tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

5.2. Hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ

Phương pháp kiểm kê định kỳ là phương pháp hạch toán dựa trên kết quả kiểm kê thực tế để phản ánh ía trị hàng tồn kho cuối kỳ vật tư, hàng hóa trên sổ kế toán tổng hợp và từ đó tính toán giá trị của vật tư, hàng hóa đã xuất ra.

Phương pháp kiểm kê định kỳ hàng tồn kho chỉ được thực hiện vào đầu kỳ và cuối kỳ. Khi sử dụng phương pháp này, doanh nghiệp sẽ không nắm được mức tồn kho đơn vị cũng như giá vốn hàng bán cho đến khi hoàn thành quá trình kê khai hàng tồn kho.

Phương pháp này được sử dụng khá phổ biến trong các DN kinh doanh hàng hóa có giá trị thấp, nhiều chủng loại, số lượng khá lớn và DN sản xuất một loại sản phẩm, hàng hóa.

5.3. Hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp FIFO

Hạch toán theo phương pháp FIFO được áp dụng trên giả sử hàng được mua trước hoặc sản xuất trước thì được xuất trước và giá trị hàng xuất kho được tính theo giá trị của lô hàng nhập trước hoặc sản xuất trước và thực hiện theo một trình tự nhất định cho đến khi chúng được xuất ra hết.

Phương pháp này giúp doanh nghiệp có thể tính ngay được giá vốn hàng xuất kho của từng lần xuất hàng, do vậy nó cũng giúp cung cấp số liệu kịp thời cho kế toán ghi chép nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Giá trị vốn của hàng tồn kho sẽ phản ánh tương đối đúng giá trị thị trường của mặt hàng đó. Vì vậy chỉ tiêu hàng tồn kho trên BC kế toán phản ánh đúng thực tế hơn.

6. Bài tập hạch toán hàng tồn kho

Bài tập: Tại 1 doanh nghiệp sản xuất tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ có tình hình nhập – xuất vật liệu như sau:

Tồn đầu tháng: Vật liệu A: 800kg x 60.000 đồng, Vật liệu B: 200kg x 20.000 đồng

Trong tháng:

1. Mua 500kg Vật liệu A, đơn giá chưa thuế 62.000đ/kg và 300kg Vật liệu B, đơn giá chưa thuế 21.000đ/kg, thuế suất thuế GTGT của Vật liệu A và Vật liệu B là 10%, VL nhập kho đủ, tiền chưa trả.

Chi phí vận chuyển Vật liệu 176.000 đồng trả bằng tiền mặt, trong đó thuế GTGT 16.000 đồng, phân bổ cho hai loại vật liệu theo khối lượng.

2. Xuất kho 1.000kg Vật liệu A và 300kg Vật liệu B trực tiếp SX sản phẩm.

3. Dùng tài khoản ngân hàng trả nợ người bán ở nghiệp vụ 1 sau khi trừ khoản chiết khấu thanh toán 1% giá mua chưa thuế.

4. Xuất kho 50kg Vật liệu B sử dụng ở bộ phận quản lý doanh nghiệp.

5. Nhập kho 700kg Vật liệu A, đơn giá chưa thuế 61.000₫ và 700kg Vật liệu B, đơn giá chưa thuế 19.000đ do người bán chuyển đến, thuế GTGT là 10%, đã thanh toán đủ bằng tiền chuyển khoản.

6. Xuất kho 600kg Vật liệu A và 400kg Vật liệu B vào trực tiếp SX sản phẩm.

Yêu cầu: Tính toán và trình bày bút toán ghi sổ tình hình trên theo hệ thống KKTX với các phương pháp tính giá trị hàng tồn kho: Nhập trước – Xuất trước (FIFO), Nhập sau – Xuất trước (LIFO), bình quân gia quyền cuối kỳ, bình quân gia quyền liên hoàn.

Bài giải

Đầu kỳ:

A = 48.000.000 = 800 x 60.000

B = 4.000.000 = 200 x 20.000

1. Nhập kho

Nợ TK 152 (A): 31.000.000 = 500 x 62.000

Nợ TK 133 (A): 3.100.000

Có 331: 34.100.000

Nợ TK 152 (B): 6.300.000 = 300 x 21.000

Nợ TK 133: 630.000

Có TK 331: 6.930.000

Xem thêm: 

• Sai sót hay gặp trong kế toán hàng tồn kho
• Tổng hợp các phương pháp tính giá hàng tồn kho sử dụng nhiều nhất 
• Cách xử lý hàng tồn kho bị âm trên sổ sách và âm trên kho
• Tổng hợp chứng từ kế toán hàng tồn kho theo Thông tư 133

Trên đây là tất cả nội dung liên quan đến hàng tồn kho mà Kế Toán Lê Ánh muốn chia sẻ cho các bạn. Cảm ơn các bạn đã chú ý theo dõi bài viết

Kế Toán Lê Ánh - Nơi đào tạo kế toán thực hành uy tín nhất hiện nay, đã tổ chức thành công rất nhiều khóa học nguyên lý kế toán, khóa học kế toán tổng hợp online/ offline, khóa học kế toán thuế chuyên sâu, khóa học phân tích báo cáo tài chính, Khóa học kế toán cao cấp... và hỗ trợ kết nối tuyển dụng cho hàng nghìn học viên.

Nếu như bạn muốn tham gia các khóa học kế toán của trung tâm Lê Ánh thì có thể liên hệ hotline tư vấn: 0904.84.8855/ Mrs Lê Ánh 

Ngoài các khóa học kế toán thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học xuất nhập khẩu online - offline, khóa học hành chính nhân sự online - offline chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: KẾ TOÁN LÊ ÁNH - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO KẾ TOÁN SỐ 1 VIỆT NAM