Phân Biệt Cách Tính Thuế Doanh Nghiệp Và Hộ Kinh Doanh: So Sánh Ưu Và Nhược Điểm

Trong bối cảnh kinh tế hiện nay, việc hiểu rõ về các phương thức tính thuế và các ưu, nhược điểm của từng loại hình kinh doanh là vô cùng quan trọng đối với các doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Hai mô hình này, tuy đều có mục đích tạo ra lợi nhuận, nhưng lại có những đặc điểm và cách thức tính thuế khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh và lợi ích của người tham gia.

Bài viết này nhằm mục đích Phân biệt cách tính thuế giữa doanh nghiệp và hộ kinh doanh, đồng thời so sánh những ưu và nhược điểm của mỗi loại hình. Qua đó, Kế toán Lê Ánh hy vọng sẽ cung cấp cho bạn đọc một cái nhìn tổng quan, giúp bạn có thể đưa ra quyết định phù hợp nhất với tình hình và mục tiêu kinh doanh của mình.

I. Khái niệm Hộ kinh doanh và Doanh nghiệp

1. Doanh nghiệp là gì?

Doanh nghiệp là một loại hình kinh doanh được thành lập bởi một hoặc nhiều cá nhân góp vốn, có tư cách pháp nhân (ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân) và hoạt động dưới sự quản lý của nhà nước.

Cụ thể:

• Người đại diện pháp luật của doanh nghiệp là đại diện pháp nhân của doanh nghiệp
• Con dấu của doanh nghiệp là đại diện pháp lý của doanh nghiệp
• Tất cả các giao dịch của doanh nghiệp chỉ được công nhận khi có chữ ký của người đại diện pháp luật và con dấu tròn của doanh nghiệp

2. Hộ kinh doanh là gì?

Hộ kinh doanh (HKD) là một mô hình kinh doanh được đăng ký bởi một cá nhân hoặc các thành viên trong một gia đình, trong đó họ chịu trách nhiệm các hoạt động kinh doanh bằng toàn bộ tài sản của mình và tuân thủ theo quy định của nhà nước.

Lưu ý:

• Nếu các thành viên trong gia đình cùng đăng ký thành lập hộ kinh doanh, cần ủy quyền cho một người làm đại diện
• Cá nhân đăng ký hộ kinh doanh hoặc người được các thành viên gia đình ủy quyền làm đại diện sẽ là chủ hộ kinh doanh

II. Cách tính thuế Doanh nghiệp và thuế khoán Hộ kinh doanh

»» Có thể bạn quan tâm: KHÓA HỌC KẾ TOÁN THUẾ Cho Người Mới Bắt Đầu

1. Cách tính thuế doanh nghiệp

Các loại thuế cơ bản doanh nghiệp phải nộp hiện nay bao gồm:

• Thuế môn bài (lệ phí môn bài)
• Thuế giá trị gia tăng (thuế GTGT)
• Thuế thu nhập doanh nghiệp (thuế TNDN)
• Thuế thu nhập cá nhân (thuế TNCN)

a. Thuế môn bài

Thuế môn bài của doanh nghiệp sẽ được đóng theo vốn điều lệ đã đăng ký khi thành lập công ty. Theo đó, tùy vào mức vốn mà doanh nghiệp tự xác định số tiền thuế môn bài cần phải đóng cho mỗi năm.

Cụ thể:

b. Thuế giá trị gia tăng (GTGT)

- Trường hợp áp dụng phương pháp tính thuế GTGT trực tiếp trên doanh thu:

Công thức tính thuế GTGT phải nộp

Tiền thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế GTGT x Tỷ lệ thuế GTGT

Dưới đây là thông tin về thuế suất thuế GTGT áp dụng cho ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp khi kê khai theo phương pháp trực tiếp

- Trường hợp áp dụng phương pháp khấu trừ

Công thức tính thuế GTGT phải nộp

Tiền thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra x Thuế GTGT đầu vào (được khấu trừ)

c. Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)

Trong năm, doanh nghiệp có phát sinh thu nhập thì thuế TNDN sẽ được tính trên khoản lợi nhuận sau khi đã trừ các chi phí phát sinh trong năm.

Cụ thể như sau:

Tiền thuế TNDN phải nộp = Lợi nhuận x Thuế suất

Trong đó, lợi nhuận (phần thu nhập tính thuế TNDN) được xác định như sau:

Thu nhập tính thuế TNDN = Doanh thu kinh doanh - Giá vốn kinh doanh - Chi phí kinh doanh.

d. Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

Là loại thuế mà doanh nghiệp cần nộp thay cho người lao động khi họ làm việc tại công ty và có phát sinh thuế phải nộp.

Công thức tính thuế TNCN trong trường hợp này:

Tiền thuế TNCN phải nộp = Thu nhập tính thuế TNCN x Thuế suất

Trong đó:

Thu nhập tính thuế TNCN = Tổng thu nhập - Các khoản giảm trừ - Bảo hiểm bắt buộc

Các khoản giảm trừ và bảo hiểm bắt buộc của cá nhân thường bao gồm:Giảm trừ gia cảnh bản thân và người phụ thuộc: 

• Bản thân: 11 triệu đồng/người/tháng;
• Người phụ thuộc: 4.4 triệu đồng/người/tháng.
• Bảo hiểm bắt buộc: bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm nghề nghiệp trong một số lĩnh vực đặc biệt.

Hộ kinh doanh có doanh thu trong năm dương lịch từ hoạt động sản xuất kinh doanh ít hơn hoặc bằng 100 triệu đồng sẽ được miễn nộp thuế môn bài, thuế GTGT và thuế TNCN. 

Ngược lại, hộ kinh doanh có doanh thu trong năm dương lịch từ hoạt động sản xuất kinh doanh nhiều hơn 100 triệu đồng thì bắt buộc phải nộp đủ 3 loại thuế: lệ phí môn bài, thuế GTGT và thuế TNCN.

>>> Tham khảo: Khóa học Kế toán Hộ kinh doanh cá thể

2. Cách tính thuế khoán cho hộ kinh doanh 

a. Thuế môn bài của hộ kinh doanh

Mức thuế môn bài phải nộp trong một năm của HKD được xác định căn cứ vào doanh thu mỗi năm của hộ.

Cụ thể:

b. Thuế GTGT và TNCN của hộ kinh doanh

Dưới đây là công thức xác định thuế GTGT và thuế TNCN hộ kinh doanh phải nộp:

Tiền thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế GTGT x Tỷ lệ % GTGT

Tiền thuế TNCN phải nộp = Doanh thu tính thuế TNCN x Tỷ lệ % TNCN

Bạn có thể tra cứu thông tin chi tiết tại Phụ lục I Thông tư 40/2021/TT-BTC. Tùy thuộc nhóm ngành nghề hoạt động kinh doanh cụ thể của hộ kinh doanh là gì mà quy định về tỷ lệ thuế GTGT và tỷ lệ thuế TNCN sẽ khác nhau

III. Ưu, nhược điểm của mô hình Doanh nghiệp và Hộ kinh doanh

1. Ưu và nhược điểm của mô hình Doanh nghiệp

2. Ưu và nhược điểm của mô hình Hộ kinh doanh

Tùy thuộc vào mục tiêu thành lập, quy mô hoạt động và khả năng tài chính của bạn mà bạn có thể quyết định thành lập doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh phù hợp. Cụ thể:Nếu bạn chỉ cần hoạt động với quy mô nhỏ và có số vốn hạn chế, việc đăng ký hộ kinh doanh sẽ là lựa chọn thích hợp, giúp việc quản lý kinh doanh trở nên dễ dàng hơn.Nếu bạn có kế hoạch mở rộng và phát triển để kết nối với nhiều khách hàng và đối tác hơn, thành lập công ty sẽ là phương án tốt hơn, vì nó giúp xây dựng lòng tin mạnh mẽ với đối tác và khách hàng.

Hy vọng qua bài viết Phân biệt cách tính thuế giữa doanh nghiệp và hộ kinh doanh: So sánh ưu và nhược điểm này của Kế toán Lê Ánh, bạn đã có được cái nhìn tổng quan và định hướng phát triển, giúp bạn có thể đưa ra lựa chọn con đường kinh doanh hiệu quả và bền vững.

>>> Tham khảo: Khóa học Kế toán Hộ kinh doanh cá thể

Xem thêm:

• Các khoản chi phí không được trừ khi tính thuế TNDN
• Hướng Dẫn Tự Quyết Toán Thuế TNCN
• Cách tính thuế thu nhập doanh nghiệp chi tiết