Kế Toán Công Ty Thương Mại Và Dịch Vụ Khác Nhau Thế Nào?

Kế toán ở công ty thương mại khác gì so với công ty dịch vụ?

Câu hỏi nghe có vẻ đơn giản, nhưng thực tế lại là một trong những điểm khiến người học – đặc biệt là người mới hoặc học trái ngành – thường bị nhầm lẫn.

Xem thêm: Học kế toán bắt đầu từ đâu nếu trái ngành?

Dù cùng áp dụng theo hệ thống tài khoản kế toán Việt Nam (VAS), nhưng kế toán tại hai loại hình doanh nghiệp này khác nhau khá rõ về bản chất hoạt động, cách ghi nhận doanh thu, chi phí và cách lập báo cáo.

Việc hiểu và phân biệt đúng giữa hai mô hình không chỉ giúp bạn học hiệu quả hơn, mà còn là nền tảng quan trọng để xử lý chứng từ, hạch toán và lập báo cáo tài chính chính xác khi đi làm thực tế.

Kế toán công ty thương mại và dịch vụ khác gì nhau?

Trong bài viết này, Kế toán Lê Ánh sẽ cùng bạn:

• Phân biệt bản chất hoạt động giữa công ty thương mại và dịch vụ
• So sánh điểm giống và khác trong nghiệp vụ kế toán
• Đưa ra ví dụ thực tế và hướng dẫn cách hạch toán đặc thù
• Gợi ý khóa học thực hành phù hợp nếu bạn muốn theo nghề kế toán tại các doanh nghiệp này

I. Tổng quan hoạt động của doanh nghiệp thương mại và dịch vụ

Để hiểu được sự khác biệt trong công việc kế toán giữa hai loại hình doanh nghiệp, trước tiên chúng ta cần làm rõ: thương mại và dịch vụ khác nhau như thế nào về bản chất kinh doanh.

1. Doanh nghiệp thương mại là gì?

• Là loại hình doanh nghiệp chuyên mua và bán hàng hóa
• Không làm thay đổi hình dạng, tính chất hàng hóa – chỉ mua đi bán lại
• Lợi nhuận chủ yếu đến từ chênh lệch giá bán và giá mua
• Có thể kinh doanh nhiều nhóm hàng hóa, có kho hàng, quản lý tồn kho

Ví dụ: Công ty bán thiết bị điện, công ty phân phối mỹ phẩm, nhà nhập khẩu hàng hóa tiêu dùng...

2. Doanh nghiệp dịch vụ là gì?

• Là doanh nghiệp cung cấp dịch vụ vô hình, không có tồn kho hàng hóa
• Sản phẩm không tồn tại dưới dạng vật chất
• Doanh thu thường gắn với thời gian hoặc khối lượng thực hiện
• Chi phí thường tập trung vào nhân công, chi phí thuê ngoài, khấu hao thiết bị...

Ví dụ: Công ty thiết kế, công ty logistics, công ty tư vấn, spa, thẩm mỹ viện...

Từ góc nhìn kế toán:

• Công ty thương mại: kế toán phải quản lý hàng tồn kho, giá vốn hàng bán, công nợ mua bán
• Công ty dịch vụ: kế toán cần theo dõi doanh thu theo hợp đồng dịch vụ, chi phí nhân sự, phân bổ chi phí trả trước, theo dõi tiến độ thực hiện dịch vụ

Và từ đây, các nghiệp vụ kế toán bắt đầu có những điểm khác biệt rõ rệt, cả trong định khoản, báo cáo, và quy trình kiểm soát chứng từ…

Ở phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng đi vào phần so sánh chi tiết: kế toán công ty thương mại và dịch vụ khác nhau ở đâu? – theo từng nghiệp vụ cụ thể.

II. So sánh kế toán công ty thương mại và công ty dịch vụ

Dưới góc độ kế toán, điểm giống nhau giữa doanh nghiệp thương mại và dịch vụ là đều tuân thủ theo hệ thống tài khoản kế toán Việt Nam (VAS), đều thực hiện các nghiệp vụ cơ bản như ghi nhận doanh thu, chi phí, công nợ, thuế…

Tuy nhiên, sự khác nhau nằm ở bản chất hoạt động kinh doanh, dẫn đến cách hạch toán, sử dụng tài khoản và lập báo cáo tài chính cũng có nhiều điểm không giống nhau.

Bảng so sánh tổng quan giữa 2 loại hình kế toán

So sánh kế toán công ty thương mại và dịch vụ

Ví dụ minh họa:

Công ty thương mại: Mua 1.000 bộ bàn ghế giá 500.000đ/bộ, bán ra 700.000đ/bộ. Khi xuất bán sẽ hạch toán:

• Ghi nhận doanh thu (TK 511)
• Giá vốn (TK 632) → xuất kho theo phiếu xuất
• Công nợ khách hàng (TK 131)

Công ty dịch vụ: Ký hợp đồng thiết kế nội thất trị giá 100 triệu, thực hiện trong 2 tháng.

• Doanh thu ghi nhận từng phần nếu có nghiệm thu tiến độ
• Chi phí gồm: lương nhân viên thiết kế, phần mềm chuyên dụng, điện nước văn phòng...

III. Cách hạch toán kế toán thương mại và dịch vụ – theo từng nghiệp vụ thực tế

Sau khi đã phân biệt được tổng quan hai loại hình doanh nghiệp, phần quan trọng tiếp theo là nắm được cách hạch toán kế toán khác nhau trong thực tiễn. Dưới đây là một số nghiệp vụ điển hình, so sánh giữa công ty thương mại và dịch vụ để người học – đặc biệt là học viên trái ngành – có thể hình dung rõ ràng và áp dụng đúng.

1. Ghi nhận chi phí đầu vào

Đối với công ty thương mại, khi mua hàng hóa về để bán lại, kế toán sẽ hạch toán vào tài khoản 156 – Hàng hóa. Nếu mua có hóa đơn, đồng thời sẽ hạch toán thuế GTGT đầu vào. Ví dụ:

Nợ 156 – Hàng hóa

Nợ 133 – Thuế GTGT

Có 112/331 – Tiền hoặc công nợ phải trả

Đối với công ty dịch vụ, không có hàng tồn kho nên chi phí đầu vào chủ yếu là chi phí nhân công, chi phí thuê ngoài, công cụ dụng cụ, hoặc chi phí trả trước. Các chi phí này được ghi nhận vào tài khoản 642 (chi phí quản lý) hoặc 154 (chi phí dịch vụ nếu tính giá thành riêng).

2. Ghi nhận doanh thu

Công ty thương mại ghi nhận doanh thu khi bán hàng hóa, thường là khi giao hàng và xuất hóa đơn. Hạch toán doanh thu như sau:

Nợ 131 – Phải thu của khách hàng

Có 511 – Doanh thu bán hàng

Có 3331 – Thuế GTGT đầu ra

Công ty dịch vụ ghi nhận doanh thu khi hoàn thành việc cung cấp dịch vụ, có thể ghi nhận một lần hoặc theo tiến độ thực hiện hợp đồng. Hạch toán tương tự như trên nhưng doanh thu được ghi nhận là doanh thu cung cấp dịch vụ.

3. Ghi nhận giá vốn hoặc chi phí trực tiếp

Với công ty thương mại, giá vốn là giá trị hàng hóa đã bán, được tính từ hàng tồn kho (tài khoản 156).

Khi xuất kho hàng hóa bán ra, kế toán ghi:

Nợ 632 – Giá vốn hàng bán

Có 156 – Hàng hóa

Còn đối với công ty dịch vụ, không có hàng hóa xuất kho nên giá vốn chủ yếu là chi phí nhân sự trực tiếp, chi phí thuê ngoài, khấu hao thiết bị… Các chi phí này được ghi nhận vào tài khoản 642 hoặc 154 tùy theo đặc điểm từng đơn vị.

4. Báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính của công ty thương mại thường tập trung nhiều vào hàng tồn kho, doanh thu bán hàng và giá vốn (TK 632). Trong khi đó, công ty dịch vụ không có hàng tồn nên phần chi phí dịch vụ và phân bổ chi phí trả trước chiếm tỷ trọng lớn.

Như vậy, điểm khác biệt lớn nhất giữa kế toán thương mại và kế toán dịch vụ nằm ở:

• Có hay không có hàng tồn kho
• Cách xác định giá vốn
• Cách ghi nhận chi phí và doanh thu

IV. Người mới nên học kế toán thương mại hay dịch vụ trước?

Đây là câu hỏi thường gặp ở những người mới bắt đầu học kế toán – đặc biệt là học viên trái ngành:

Tôi nên bắt đầu từ kế toán thương mại hay kế toán dịch vụ?

Trên thực tế, cả hai loại hình đều có vai trò quan trọng trong doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu bạn còn mơ hồ về kế toán, việc chọn một trong hai có thể khiến bạn bị giới hạn trong tư duy xử lý nghiệp vụ. Giải pháp tốt nhất là học theo lộ trình tích hợp cả thương mại và dịch vụ ngay từ đầu.

Tại sao?

Tại Kế toán Lê Ánh, chương trình kế toán tổng hợp thực hành được thiết kế theo hướng kết hợp cả phần hành thương mại và dịch vụ, giúp bạn:

• Hiểu bản chất kế toán ở nhiều loại hình doanh nghiệp
• Nắm chắc nguyên lý – vận dụng linh hoạt trong thực tế
• Làm được cả khi doanh nghiệp có kho hàng (thương mại) lẫn không có kho (dịch vụ)

Một số đặc điểm bạn sẽ được tiếp cận:

Vậy nên học gì trước?

Thay vì chọn một trong hai, lộ trình học tại Lê Ánh đã tích hợp cả hai mô hình trong chương trình kế toán tổng hợp thực hành:

• Nếu bạn muốn tiếp cận dễ dàng hơn, phần thương mại sẽ là bước khởi đầu hợp lý
• Nếu bạn đang làm ở doanh nghiệp dịch vụ, bạn vẫn sẽ được học cách xử lý chi phí, báo cáo, chứng từ đặc thù

Dù bắt đầu từ đâu, bạn đều sẽ hiểu bản chất – làm được việc – và có thể thích nghi với nhiều mô hình doanh nghiệp khác nhau.

V. Học kế toán công ty thương mại – dịch vụ ở đâu uy tín, phù hợp cho người mới?

Nếu bạn đang tìm một khóa học kế toán có thể hướng dẫn chi tiết từ lý thuyết cơ bản đến thực hành chứng từ, đặc biệt là phân biệt và xử lý đúng kế toán theo loại hình doanh nghiệp thương mại hoặc dịch vụ, thì Trung tâm Kế toán Lê Ánh là một địa chỉ đáng cân nhắc.

Vì sao người học trái ngành, người mới đi làm nên chọn học tại Lê Ánh?

1. Chương trình được xây dựng theo thực tế từng loại hình doanh nghiệp

Bạn không chỉ học cách hạch toán, mà còn hiểu bản chất vận hành kế toán tại doanh nghiệp thương mại và dịch vụ. Học viên sẽ trực tiếp xử lý bộ chứng từ thật – từ nhập kho, bán hàng, xuất hóa đơn đến chi phí dịch vụ, phân bổ công cụ dụng cụ, lập báo cáo tài chính riêng cho từng mô hình.

2. Không cần nền tảng – được học từ gốc đến thực hành

Lộ trình học rõ ràng: nguyên lý → thực hành kế toán thương mại → thực hành kế toán dịch vụ → xử lý tình huống thực tế. Phù hợp cho cả người học trái ngành hoặc đã quên kiến thức.

3. Giảng viên là kế toán trưởng, nhiều năm kinh nghiệm, hỗ trợ 1–1

Không chỉ dạy lý thuyết, giảng viên còn chia sẻ kinh nghiệm xử lý sai sót thực tế, cách trả lời khi bị thuế kiểm tra, và định hướng nghề nghiệp nếu bạn muốn làm kế toán nội bộ, kế toán thuế hay tổng hợp.

4. Học online hoặc offline linh hoạt – có hỗ trợ sau khóa học

Bạn có thể học tại lớp ở Hà Nội, TP.HCM, hoặc học online tương tác trực tiếp với giảng viên. Sau khóa học, bạn được giữ tài liệu, file Excel, chứng từ mẫu, được hỏi bài và hỗ trợ khi đi làm.

Gợi ý cho bạn:

• Nếu bạn mới bắt đầu, nên học kế toán tổng hợp thực hành (bao gồm cả thương mại & dịch vụ)
• Nếu bạn đang làm trong doanh nghiệp dịch vụ, có thể học riêng lớp kế toán dịch vụ chuyên sâu để nắm đặc thù ngành
• Nếu bạn đã có kiến thức nền và muốn học xử lý thuế, báo cáo, bạn nên học lớp kế toán tổng hợp + lớp học kế toán thuế

Tìm hiểu khóa học phù hợp tại: https://ketoanleanh.edu.vn

Nhận tư vấn miễn phí qua Zalo: 0904.84.8855

Kế toán công ty thương mại và kế toán công ty dịch vụ tuy cùng dùng hệ thống tài khoản kế toán Việt Nam, nhưng khác nhau rõ rệt ở cách ghi nhận hàng hóa, chi phí và doanh thu. Người học cần phân biệt đúng để hạch toán chính xác và lập báo cáo tài chính phù hợp với đặc thù từng doanh nghiệp.

Nếu bạn đang bắt đầu học kế toán hoặc cần củng cố kỹ năng làm việc thực tế, hãy lựa chọn một chương trình học có hướng dẫn bài bản, đi kèm chứng từ thật, được giảng viên hỗ trợ chi tiết – để không mất thời gian, học xong là làm được.