Luật Lao Động – Những Điều Kế Toán Cần Biết

Luật Lao Động là công cụ giúp kế toán đảm bảo quyền lợi người lao động và tuân thủ quy định pháp luật. Cùng Kế toán Lê Ánh tìm hiểu ngay những quy định quan trọng, vai trò của kế toán trong quản lý hợp đồng, tiền lương, bảo hiểm và các lưu ý thực tiễn trong bài viết này

1. Tổng Quan Về Luật Lao Động

Luật Lao Động là bộ khung pháp lý quan trọng điều chỉnh mối quan hệ lao động giữa người lao động và người sử dụng lao động. Với vai trò là nền tảng cho sự phát triển bền vững của thị trường lao động, Luật Lao Động đảm bảo rằng các quyền và nghĩa vụ của cả hai bên được thực hiện một cách công bằng và minh bạch.

Mục tiêu của Luật Lao Động

✔ Luật Lao Động đặt ra các nguyên tắc nhằm bảo vệ người lao động khỏi sự bóc lột, đồng thời đảm bảo quyền và lợi ích của người sử dụng lao động thông qua việc xác định rõ ràng các trách nhiệm và quyền hạn.

✔ Mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động vốn có thể xảy ra xung đột. Luật Lao Động đóng vai trò như một trung gian, tạo điều kiện cho hai bên hợp tác trên tinh thần minh bạch và công bằng.

✔ Các quy định trong Luật Lao Động đặc biệt quan tâm đến các nhóm dễ bị tổn thương, chẳng hạn như lao động nữ, lao động trẻ em, người khuyết tật, nhằm đảm bảo họ không bị phân biệt đối xử và được hưởng đầy đủ quyền lợi lao động.

✔ Luật Lao Động thúc đẩy sự ổn định trong môi trường làm việc thông qua các quy định về an toàn lao động, chế độ lương thưởng, và phúc lợi xã hội. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho người lao động mà còn nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Xem thêm: Quy chế lương, thưởng, phụ cấp cho người lao động

Luật Lao Động không chỉ là công cụ bảo vệ mà còn là cầu nối gắn kết lợi ích giữa người lao động và doanh nghiệp, tạo ra môi trường làm việc ổn định, an toàn và phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế xã hội.

2. Các Nội Dung Quan Trọng Của Luật Lao Động

Luật Lao Động được xây dựng để đảm bảo rằng mọi khía cạnh của mối quan hệ lao động đều được điều chỉnh chặt chẽ và minh bạch. Dưới đây là những nội dung quan trọng nhất mà người lao động và người sử dụng lao động cần nắm rõ:

Xem thêm: Quan hệ lao động là gì?

a. Hợp đồng lao động

Hợp đồng lao động là cơ sở pháp lý quan trọng để xác định quyền và nghĩa vụ của cả người lao động và người sử dụng lao động.

⭕ Các loại hợp đồng:

• Hợp đồng xác định thời hạn: Kéo dài trong một khoảng thời gian cụ thể, thường từ 12 đến 36 tháng.
• Hợp đồng không xác định thời hạn: Không có thời gian kết thúc cụ thể, tạo sự ổn định lâu dài cho người lao động.
• Hợp đồng theo mùa vụ: Áp dụng cho công việc có tính chất tạm thời, thường dưới 12 tháng.

Tham khảo thêm »»

Xem thêm: 

• Mẫu hợp đồng lao động mới nhất
• Mẫu hợp đồng lao động thời vụ

⭕ Chấm dứt hợp đồng

Chấm dứt hợp đồng lao động phải tuân thủ các quy định về thông báo trước, trừ một số trường hợp đặc biệt như bị sa thải do vi phạm nghiêm trọng.

Người lao động được bảo đảm quyền lợi hợp pháp, bao gồm trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, và các khoản lương chưa thanh toán.

Xem thêm: Mức Hưởng Trợ Cấp Thôi Việc Và Cách Tính

b. Thời giờ làm việc và nghỉ ngơi

Để đảm bảo sức khỏe và năng suất lao động, Luật Lao Động quy định chi tiết về thời gian làm việc và các chế độ nghỉ ngơi:

⭕ Thời gian làm việc:

• Tối đa 8 giờ/ngày và 48 giờ/tuần.
• Làm thêm giờ phải được sự đồng ý của người lao động và không vượt quá 200 giờ/năm (trừ một số ngành nghề đặc thù).

⭕ Quyền nghỉ ngơi:

• Nghỉ lễ: Người lao động được nghỉ hưởng lương trong các ngày lễ chính thức, chẳng hạn như Tết Nguyên đán, Quốc khánh.
• Nghỉ phép năm: Tối thiểu 12 ngày/năm, được tính tăng dần theo thâm niên làm việc.

Xem thêm: Nghỉ Phép Năm Là Gì?

c. Tiền lương và phúc lợi

Luật Lao Động đảm bảo quyền lợi tài chính cho người lao động thông qua các quy định cụ thể về tiền lương và chế độ phúc lợi:

⭕ Lương tối thiểu vùng:

Được điều chỉnh định kỳ dựa trên chi phí sinh hoạt và sự phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo mức sống cơ bản cho người lao động.

Thanh toán lương:

• Người lao động phải được trả lương đúng hạn.
• Các khoản thưởng, phụ cấp như ăn trưa, đi lại, nhà ở cần được quy định rõ ràng trong hợp đồng lao động.

Chế độ phúc lợi: Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp là những quyền lợi bắt buộc mà người lao động được hưởng.

Xem chi tiết: Mức Lương Tối Thiểu Vùng Cập Nhật Mới Nhất

d. An toàn vệ sinh lao động

Môi trường làm việc an toàn là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe và tính mạng của người lao động.

Tiêu chuẩn an toàn lao động:

• Doanh nghiệp phải đảm bảo trang bị bảo hộ lao động đầy đủ và tuân thủ các quy định về an toàn tại nơi làm việc.
• Thực hiện đào tạo định kỳ về an toàn lao động cho nhân viên.

Xử lý tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp:

• Người lao động bị tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp có quyền được bồi thường và hỗ trợ theo đúng quy định.
• Doanh nghiệp phải báo cáo và điều tra nguyên nhân, từ đó áp dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro trong tương lai.

Luật Lao Động với các quy định trên không chỉ giúp đảm bảo quyền lợi cho người lao động mà còn tạo môi trường làm việc minh bạch, an toàn và hiệu quả cho cả doanh nghiệp. Những nội dung này chính là nền tảng cho sự phát triển bền vững trong mối quan hệ lao động.

3. Vấn Đề Thường Gặp Trong Thực Tế

Dù Luật Lao Động đã quy định rõ ràng, nhưng trên thực tế, vẫn có nhiều vấn đề phát sinh từ việc không tuân thủ hoặc hiểu chưa đúng các quy định. Một số vấn đề thường gặp bao gồm:

✖ Hợp đồng lao động không rõ ràng

Một số doanh nghiệp không lập hợp đồng lao động bằng văn bản hoặc nội dung trong hợp đồng không chi tiết, gây khó khăn trong việc xác định quyền và nghĩa vụ giữa các bên.

Điều này thường dẫn đến tranh chấp lao động, đặc biệt khi xảy ra chấm dứt hợp đồng hoặc thay đổi điều kiện làm việc.

Tham khảo thêm »

✖ Trả lương chậm hoặc không đầy đủ

• Nhiều doanh nghiệp chậm thanh toán lương hoặc chỉ trả một phần lương, gây ảnh hưởng lớn đến đời sống của người lao động.
• Một số trường hợp người lao động không được thanh toán các khoản phụ cấp, thưởng hoặc tiền lương làm thêm giờ theo quy định.

✖ Không tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động

Một số doanh nghiệp cố tình không tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế hoặc bảo hiểm thất nghiệp cho nhân viên, vi phạm nghiêm trọng quyền lợi của người lao động.

Điều này khiến người lao động gặp khó khăn khi cần hỗ trợ trong các trường hợp ốm đau, thai sản, hoặc nghỉ hưu.

Xem thêm: Mẫu 01B-HSB: Danh sách đề nghị hưởng chế độ , ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe

✖ Xử lý sai quy trình khi sa thải nhân viên

Sa thải không theo đúng quy trình, không đưa ra lý do hợp pháp hoặc không thông báo trước là những sai phạm phổ biến.

Điều này không chỉ vi phạm Luật Lao Động mà còn dẫn đến các khiếu nại, kiện tụng từ phía người lao động.

4. Thay Đổi Quan Trọng Trong Bộ Luật Lao Động 2019 (Hiệu Lực Từ 2021)

Bộ Luật Lao Động 2019 mang đến nhiều thay đổi đáng chú ý, không chỉ mở rộng phạm vi điều chỉnh mà còn bổ sung các quy định nhằm bảo vệ người lao động tốt hơn trong bối cảnh hiện đại:

a. Tuổi nghỉ hưu tăng dần

Tuổi nghỉ hưu của người lao động được nâng lên theo lộ trình:

• Nam: 62 tuổi.
• Nữ: 60 tuổi.

Việc tăng tuổi nghỉ hưu nhằm đáp ứng yêu cầu cân bằng quỹ bảo hiểm xã hội và phù hợp với tuổi thọ trung bình đang tăng.

b. Phạm vi áp dụng mở rộng

• Luật Lao Động 2019 áp dụng cho cả người lao động không có hợp đồng lao động chính thức, như lao động tự do hoặc làm việc thời vụ.
• Điều này giúp bảo vệ tốt hơn quyền lợi cho nhóm lao động phi chính thức, vốn chiếm tỷ lệ lớn trong lực lượng lao động hiện nay.

c. Quy định về quấy rối tình dục tại nơi làm việc

Bộ luật lần đầu tiên đưa ra khái niệm và quy định rõ ràng về quấy rối tình dục tại nơi làm việc, bao gồm các hành vi bằng lời nói, hành động, hoặc hình thức khác.

Doanh nghiệp được yêu cầu xây dựng các chính sách cụ thể để phòng ngừa và xử lý các trường hợp quấy rối tình dục, tạo môi trường làm việc an toàn hơn cho người lao động.

Những thay đổi trong Bộ Luật Lao Động 2019 không chỉ phản ánh sự tiến bộ trong việc bảo vệ quyền lợi lao động mà còn yêu cầu cả doanh nghiệp và người lao động cần cập nhật và thực hiện đúng quy định để đảm bảo môi trường làm việc hài hòa, minh bạch.

5. Vai Trò Của Kế Toán Trong Việc Áp Dụng Luật Lao Động

Kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ các quy định của Luật Lao Động, đặc biệt trong các lĩnh vực liên quan đến tiền lương, bảo hiểm và phúc lợi cho người lao động. Hiểu rõ và thực hiện đúng các quy định không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người lao động mà còn tạo nên sự minh bạch, tránh các rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp.

Các công việc kế toán cần chú ý:

✔ Đảm bảo việc trả lương, thưởng đúng quy định: Tính toán tiền lương đúng theo hợp đồng lao động, bao gồm cả tiền làm thêm giờ, tiền phụ cấp và thưởng. Thanh toán lương đúng hạn theo quy định, tránh các khiếu nại từ người lao động.

✔ Tham gia bảo hiểm xã hội đầy đủ: Đăng ký và đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho tất cả nhân viên thuộc diện bắt buộc. Thực hiện đầy đủ các báo cáo định kỳ liên quan đến bảo hiểm để tránh vi phạm pháp luật.

✔ Ghi nhận và xử lý các khoản nghỉ phép, làm thêm giờ đúng luật: Theo dõi chính xác số ngày nghỉ phép hằng năm, nghỉ không lương hoặc nghỉ thai sản của nhân viên. Tính toán đúng tiền làm thêm giờ theo mức lương quy định trong từng khung giờ và ngày lễ, Tết.

6. Lời Khuyên Từ Kế Toán Lê Ánh

Để áp dụng Luật Lao Động hiệu quả, cả người lao động và doanh nghiệp đều cần nắm rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình.

⭕ Đối với người lao động:

✔ Hiểu rõ quyền lợi trước khi ký hợp đồng lao động: Đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng, đặc biệt về tiền lương, thời giờ làm việc, chế độ nghỉ phép và bảo hiểm. Đảm bảo các điều kiện làm việc được thỏa thuận minh bạch và đúng pháp luật.

✔ Ghi nhận các thỏa thuận bằng văn bản: Mọi thỏa thuận liên quan đến thay đổi lương, giờ làm việc, hoặc các chế độ phúc lợi cần được ghi nhận bằng văn bản để làm căn cứ pháp lý.

⭕ Đối với doanh nghiệp:

✔ Tuân thủ Luật Lao Động trong hợp đồng và nội quy lao động: Hợp đồng lao động phải được lập rõ ràng, chi tiết và tuân thủ đúng quy định pháp luật. Xây dựng nội quy lao động cụ thể, bao gồm các quy định về kỷ luật, an toàn lao động và chế độ làm việc.

✔ Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ bảo hiểm và phúc lợi: Đảm bảo đóng bảo hiểm xã hội đúng hạn cho toàn bộ nhân viên thuộc diện bắt buộc. Xây dựng các chế độ phúc lợi phù hợp, nâng cao sự hài lòng và gắn bó của người lao động.

Nếu bạn muốn được hỗ trợ chuyên sâu về Luật Lao Động hoặc tham gia các khóa học kế toán, khóa học hành chính nhân sự chuyên nghiệp, hãy liên hệ ngay với Kế Toán Lê Ánh để nhận tư vấn chi tiết!

Hiểu rõ và áp dụng Luật Lao Động không chỉ giúp kế toán thực hiện công việc hiệu quả mà còn mang lại sự hài lòng cho cả người lao động và doanh nghiệp. Đừng quên theo dõi website Kế Toán Lê Ánh để cập nhật thêm nhiều bài viết hữu ích nhé!