Người Lao Động Làm Việc 2 Nơi: Đóng BHXH Thế Nào?

Trong bối cảnh hiện đại, không ít người lao động chọn làm việc tại hai hoặc nhiều nơi cùng lúc để tối ưu hóa thu nhập và phát triển sự nghiệp. Tuy nhiên, việc làm việc tại nhiều nơi đồng nghĩa với việc người lao động phải đối mặt với các vấn đề pháp lý và thủ tục liên quan đến đóng bảo hiểm xã hội (BHXH). Một câu hỏi phổ biến được đặt ra là: Người lao động làm việc 2 nơi sẽ đóng BHXH thế nào? Liệu có cần phải đóng BHXH ở cả hai nơi, hay chỉ đóng tại một nơi? Những quy định pháp luật nào sẽ áp dụng trong trường hợp này?

Bài viết dưới đây Kế toán Lê Ánh sẽ giúp bạn giải đáp các thắc mắc về cách đóng BHXH khi làm việc ở nhiều nơi, từ các quy định pháp luật, trách nhiệm của các bên liên quan, đến cách xử lý nếu xảy ra sai sót. Cùng tìm hiểu để bảo vệ quyền lợi BHXH của bạn một cách tốt nhất!

I. Quy định pháp luật về đóng BHXH khi làm việc ở nhiều nơi

1. Căn cứ pháp lý

Theo khoản 1, Điều 42 văn bản hợp nhất số 2089/VBHN-BHXH ngày 26/6/2020 của BHXH Việt Nam hướng dẫn: “Người lao động đồng thời có từ 02 HĐLĐ trở lên với nhiều đơn vị khác nhau thì đóng BHXH, BHTN theo HĐLĐ giao kết đầu tiên, đóng BHYT theo HĐLĐ có mức tiền lương cao nhất, đóng BHTNLĐ, BNN theo từng HĐLĐ”.

Như vậy, trường hợp người lao động đồng thời có từ 2 Hợp đồng lao động trở lên với nhiều đơn vị khác nhau thì đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp theo Hợp đồng lao động giao kết đầu tiên, đóng BHYT theo Hợp đồng lao động có mức tiền lương cao nhất, đóng bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp theo từng Hợp đồng lao động.

2. Nguyên tắc đóng bảo hiểm

a. Đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN)

Người lao động chỉ đóng BHXH và BHTN theo hợp đồng lao động giao kết đầu tiên. Các hợp đồng lao động ký kết sau sẽ không yêu cầu đóng BHXH và BHTN nhằm tránh việc đóng trùng lặp.

b. Đóng bảo hiểm y tế (BHYT)

Người lao động đóng BHYT theo hợp đồng lao động có mức lương cao nhất. Quy định này giúp người lao động hưởng quyền lợi BHYT ở mức cao nhất khi sử dụng dịch vụ y tế.

c. Đóng bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ, BNN)

Người lao động phải đóng BHTNLĐ, BNN theo từng hợp đồng lao động. Quy định này nhằm đảm bảo người lao động được bảo vệ đầy đủ quyền lợi tại tất cả các công việc đang thực hiện.

>>> Xem thêm: Chế Độ Ốm Đau BHXH - Những Quy Định Và Cách Tính

3. Lưu ý khi áp dụng

Người lao động cần cung cấp thông tin đầy đủ về các hợp đồng lao động đã ký kết để doanh nghiệp thực hiện đúng quy định.

Doanh nghiệp cần kiểm tra, phối hợp để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm đúng quy định pháp luật, tránh vi phạm.

II. Các trường hợp cụ thể và hướng dẫn đóng BHXH

Trường hợp 1: Ký hợp đồng lao động với hai công ty cùng lúc

• BHXH và BHTN: Người lao động chỉ đóng BHXH và BHTN tại công ty ký hợp đồng đầu tiên. Công ty đầu tiên có trách nhiệm đăng ký và đóng các khoản này theo quy định pháp luật.
• BHYT: Người lao động đóng BHYT tại công ty có mức lương cao hơn. Người lao động cần cung cấp thông tin về mức lương cho các bên liên quan để thực hiện đúng quy định.
• BHTNLĐ và BNN: Cả hai công ty đều phải đóng BHTNLĐ và BNN cho người lao động theo từng hợp đồng đã ký. Mức đóng được tính dựa trên mức lương tại từng công ty.

Trường hợp 2: Ký hợp đồng lao động với công ty thứ hai sau khi đã có hợp đồng với công ty đầu tiên

• BHXH và BHTN: Người lao động tiếp tục đóng BHXH và BHTN tại công ty đầu tiên. Công ty đầu tiên sẽ tiếp tục thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm dựa trên hợp đồng ban đầu.
• BHYT: Nếu mức lương tại công ty thứ hai cao hơn, người lao động cần chuyển đóng BHYT tại công ty này. Người lao động nên làm thủ tục để báo tăng, giảm đóng BHYT với cơ quan BHXH nhằm tránh đóng trùng.
• BHTNLĐ và BNN: Người lao động phải đóng BHTNLĐ và BNN tại cả hai công ty theo từng hợp đồng lao động.

Trường hợp 3: Người lao động đã đóng BHXH ở cả hai nơi do nhầm lẫn

Xử lý như sau:

Kiểm tra và xác nhận thông tin đóng BHXH: Người lao động liên hệ với phòng nhân sự của cả hai công ty để kiểm tra thông tin về mức đóng và thời gian đóng BHXH.

Thông báo với cơ quan BHXH: Người lao động cần nộp đơn yêu cầu đến cơ quan BHXH quản lý để được hướng dẫn xử lý việc hoàn trả. Đơn cần bao gồm thông tin cá nhân, mã số BHXH, và các hợp đồng lao động liên quan.

Hoàn trả số tiền đóng thừa: Cơ quan BHXH sẽ kiểm tra và xác minh số tiền đóng trùng lặp. Số tiền đóng trùng sẽ được hoàn trả lại cho người lao động hoặc điều chỉnh để khấu trừ vào kỳ đóng tiếp theo.

Điều chỉnh thông tin đóng BHXH: Sau khi xử lý hoàn trả, cơ quan BHXH sẽ cập nhật lại thông tin đóng BHXH chính xác theo đúng hợp đồng lao động đầu tiên. Các công ty liên quan cần phối hợp thực hiện việc điều chỉnh để tránh vi phạm.

III. Trách nhiệm của người lao động và người sử dụng lao động

1. Trách nhiệm của người lao động

Thông báo cho cả hai công ty:

Người lao động cần thông báo rõ ràng cho các công ty nơi mình ký hợp đồng lao động về việc đang làm việc tại nhiều nơi. Thông tin này giúp các công ty phối hợp thực hiện đúng quy định về việc đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), và bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ, BNN).

Kiểm tra thông tin đóng BHXH: Người lao động cần chủ động kiểm tra thông tin đóng BHXH qua

• Ứng dụng VssID của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam.
• Thông báo từ cơ quan BHXH hoặc tài khoản cá nhân trên hệ thống bảo hiểm.

Mục tiêu là đảm bảo việc đóng BHXH đúng quy định và tránh trường hợp đóng trùng hoặc sai sót ảnh hưởng đến quyền lợi.

Hợp tác trong xử lý sai sót: Nếu phát hiện việc đóng bảo hiểm trùng lặp hoặc sai quy định, người lao động cần

• Báo cáo với phòng nhân sự của các công ty.
• Hỗ trợ cơ quan BHXH trong việc điều chỉnh và hoàn trả số tiền đóng thừa (nếu có).

2. Trách nhiệm của người sử dụng lao động

Thực hiện đúng nghĩa vụ đóng bảo hiểm:

Mỗi công ty có trách nhiệm thực hiện đầy đủ việc đóng các loại bảo hiểm cho người lao động:

• BHXH và BHTN: Đóng tại công ty đầu tiên nơi người lao động giao kết hợp đồng lao động.
• BHYT: Đóng tại công ty có mức lương cao nhất.
• BHTNLĐ và BNN: Đóng tại từng công ty theo mức lương của hợp đồng lao động tương ứng.

Trả thêm khoản tiền tương đương mức đóng bảo hiểm:

Theo khoản 3 Điều 168 Bộ luật Lao động 2019, nếu người lao động không phải đóng BHXH, BHTN, BHYT tại công ty thứ hai, công ty đó phải: Trả thêm vào lương của người lao động khoản tiền tương đương với mức đóng bảo hiểm mà người lao động không phải đóng.

Ví dụ: Nếu mức đóng BHXH, BHYT, BHTN của công ty là 21.5% (BHXH: 17.5%, BHYT: 3%, BHTN: 1%), công ty phải cộng thêm khoản này vào lương của người lao động.

Báo cáo và phối hợp với cơ quan BHXH:

• Các công ty cần báo cáo thông tin về hợp đồng lao động và mức đóng bảo hiểm của người lao động với cơ quan BHXH để tránh sai sót hoặc vi phạm.
• Phối hợp với người lao động và cơ quan BHXH để điều chỉnh hoặc hoàn trả các khoản đóng thừa (nếu có).

Đảm bảo quyền lợi đầy đủ cho người lao động: Dù không phải là công ty chính đóng BHXH, các công ty khác vẫn phải đảm bảo quyền lợi đầy đủ cho người lao động, đặc biệt trong việc đóng BHTNLĐ và BNN.

>>> Xem thêm: Mối Liên Hệ Giữa Tiền Lương, BHXH, Thuế TNCN và Thuế TNDN

IV. Hậu quả của việc không tuân thủ quy định đóng BHXH

1. Đối với người lao động

Mất quyền lợi BHXH, BHYT, BHTN trong trường hợp xảy ra rủi ro: Người lao động sẽ không được hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) nếu không đóng đầy đủ, bao gồm

• Chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp.
• Bảo hiểm y tế (BHYT): Không được hưởng chi phí khám chữa bệnh theo mức hỗ trợ từ BHYT.
• Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN): Không được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi mất việc làm.

Không được tính thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí: Thời gian không đóng BHXH sẽ không được ghi nhận, dẫn đến việc

Không đủ thời gian tối thiểu (20 năm) để hưởng chế độ hưu trí hàng tháng.

Giảm mức hưởng chế độ hưu trí nếu thời gian đóng BHXH bị thiếu hụt:

Khi đến tuổi nghỉ hưu, người lao động có thể phải nhận trợ cấp một lần, gây thiệt thòi so với việc nhận lương hưu hàng tháng.

2. Đối với người sử dụng lao động

Bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP: Không đóng BHXH, BHYT, BHTN đúng quy định, Doanh nghiệp có thể bị xử phạt với các mức phạt sau

• Phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 75 triệu đồng đối với hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN.
• Phạt tiền từ 12% đến 15% tổng số tiền phải đóng BHXH nhưng tối đa không quá 75 triệu đồng nếu doanh nghiệp chậm đóng BHXH.

Ngoài ra, nếu hành vi trốn đóng hoặc chậm đóng kéo dài, doanh nghiệp còn phải chịu các biện pháp khắc phục như:

• Truy thu toàn bộ số tiền bảo hiểm chưa đóng hoặc đóng thiếu.
• Nộp tiền lãi do chậm đóng theo quy định của pháp luật.

Phải bồi thường cho người lao động: Nếu người lao động mất quyền lợi bảo hiểm do doanh nghiệp không đóng hoặc đóng thiếu BHXH, doanh nghiệp phải bồi thường toàn bộ thiệt hại. Cụ thể

• Chi phí khám chữa bệnh: Bồi thường toàn bộ số tiền người lao động đã chi trả khi không được hưởng BHYT.
• Trợ cấp thất nghiệp: Phải chi trả mức trợ cấp thất nghiệp tương đương nếu người lao động không đủ điều kiện hưởng BHTN.
• Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: Phải chi trả toàn bộ chi phí điều trị và bồi thường tổn thất trong trường hợp người lao động bị tai nạn lao động hoặc mắc bệnh nghề nghiệp.
• Chế độ hưu trí: Nếu người lao động không được ghi nhận thời gian tham gia BHXH, doanh nghiệp phải bồi thường tương ứng với mức lương hưu bị thiệt hại.

Tác động tiêu cực đến uy tín và hoạt động của doanh nghiệp: Doanh nghiệp bị phát hiện vi phạm quy định bảo hiểm có thể đối mặt với

• Mất uy tín với người lao động.
• Ảnh hưởng đến hình ảnh và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
• Khó khăn trong việc tuyển dụng lao động do thiếu niềm tin từ ứng viên.

Việc người lao động làm việc 2 nơi đóng BHXH thế nào là một vấn đề không quá phức tạp nếu bạn nắm rõ các quy định pháp luật và thực hiện đúng nghĩa vụ. Bài viết trên Kế toán Lê Ánh đã làm rõ nguyên tắc đóng BHXH, trách nhiệm của người lao động và người sử dụng lao động, cùng cách xử lý trong các trường hợp cụ thể.

Hãy luôn tuân thủ quy định để cả người lao động và người sử dụng lao động cùng được hưởng lợi ích lâu dài từ hệ thống BHXH. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại tìm hiểu thêm hoặc liên hệ cơ quan BHXH để được hướng dẫn chi tiết!

 >>> Xem thêm: KHÓA HỌC HÀNH CHÍNH NHÂN SỰ ONLINE VÀ OFFLINE

------------------------------

Kế Toán Lê Ánh - Nơi đào tạo kế toán thực hành uy tín nhất hiện nay, đã tổ chức thành công rất nhiều khóa học nguyên lý kế toán, khóa học kế toán tổng hợp, khóa học kế toán thuế cho người mới bắt đầu, khóa học kế toán quản trị, khóa học kế toán thuế chuyên sâu, khóa học phân tích tài chính doanh nghiệp, khóa học chứng chỉ kế toán trưởng, khóa học kế toán cho chủ doanh nghiệp... và hỗ trợ kết nối tuyển dụng cho hàng nghìn học viên.

Nếu như bạn muốn tham gia các khóa học kế toán online/offline của trung tâm Lê Ánh thì có thể liên hệ hotline tư vấn: 0904.84.8855/ Mrs Lê Ánh 

Ngoài các khóa học kế toán thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học hành chính nhân sự online/offline, khóa học xuất nhập khẩu TPHCM, Hà Nội, online chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: KẾ TOÁN LÊ ÁNH - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO KẾ TOÁN SỐ 1 VIỆT NAM