Kế Toán Ngân Sách Xã, Phường Khác Gì So Với Kế Toán Doanh Nghiệp?

Kế toán ngân sách xã, phường và kế toán doanh nghiệp là hai mảng kế toán hoàn toàn khác nhau về mục tiêu, quy định và cách thức tổ chức công việc. Nếu kế toán doanh nghiệp hướng tới lợi nhuận, thì kế toán xã, phường lại phục vụ mục tiêu quản lý, giám sát nguồn ngân sách nhà nước.

Vậy cụ thể hai loại hình kế toán này khác nhau như thế nào? Bài viết dưới đây của Kế toán Lê Ánh sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt và lựa chọn hướng đi phù hợp trong nghề kế toán.

I. Đặc điểm của kế toán ngân sách xã, phường

Kế toán ngân sách xã, phường thuộc loại hình kế toán hành chính sự nghiệp, làm việc tại cấp chính quyền cơ sở (UBND xã/phường). Hoạt động kế toán ở đây chủ yếu phục vụ công tác quản lý, giám sát tài chính công và đảm bảo minh bạch trong việc sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước được phân bổ.

1. Tính chất hoạt động

Khác với doanh nghiệp, xã/phường không hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận. Mọi khoản thu – chi đều phải tuân thủ nghiêm ngặt theo dự toán được phê duyệt và quy định của pháp luật.

2. Nguồn thu – chi mang tính đặc thù địa phương

Nguồn thu của xã, phường thường bao gồm:

• Thu từ ngân sách nhà nước phân bổ hằng năm.
• Lệ phí hộ tịch, phí cấp giấy tờ hành chính.
• Các khoản đóng góp tự nguyện từ người dân.
• Hỗ trợ, viện trợ từ tổ chức trong và ngoài nước (nếu có).

Các khoản chi thì gắn liền với các hoạt động phục vụ cộng đồng như:

Chi lương, phụ cấp cho cán bộ, công chức xã/phường.

Chi thường xuyên (điện, nước, vật tư văn phòng…).

Chi cho các chương trình, dự án an sinh – xã hội, xây dựng nông thôn mới.

Tất cả đều phải được ghi nhận đầy đủ và minh bạch, đảm bảo "chi đúng – chi đủ – chi kịp thời", tránh lãng phí hay thất thoát ngân sách.

3. Áp dụng chế độ kế toán riêng biệt

Hiện nay, kế toán xã, phường thực hiện theo Chế độ kế toán hành chính sự nghiệp được quy định tại Thông tư 70/2019/TT-BTC của Bộ Tài chính. Đây là chế độ kế toán dành riêng cho các đơn vị cấp xã, áp dụng hệ thống tài khoản, mẫu biểu và phương pháp hạch toán phù hợp với đặc thù đơn vị không hoạt động kinh doanh.

Bài viết tham khảo: Quy Trình Kế Toán Thu và Quyết Toán Ngân Sách Xã, Phường, Thị Trấn

Điểm nổi bật trong chế độ này là sự đơn giản hóa về số lượng tài khoản so với doanh nghiệp, nhưng lại yêu cầu tính chính xác và tuân thủ cao trong quá trình ghi sổ, lập báo cáo và quyết toán ngân sách.

4. Quy trình chi tiêu – kiểm soát qua Kho bạc Nhà nước

Một điểm khác biệt lớn của kế toán xã, phường là mọi khoản chi đều phải được kiểm soát trước qua Kho bạc Nhà nước. Kế toán sẽ lập hồ sơ chứng từ, trình Chủ tịch UBND xã/phường ký duyệt, sau đó chuyển đến Kho bạc để kiểm tra tính hợp lệ trước khi thanh toán.

Quy trình này giúp hạn chế rủi ro trong quản lý ngân sách, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi kế toán xã/phường phải rất cẩn thận trong từng khâu: từ lập dự toán, ghi chép nghiệp vụ đến lưu trữ chứng từ.

5. Mối quan hệ phối hợp với nhiều cơ quan quản lý

Kế toán xã, phường không chỉ làm việc nội bộ trong UBND xã/phường mà còn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan như:

• Kho bạc Nhà nước (đối chiếu, thanh toán, đối chiếu tồn quỹ…).
• Phòng Tài chính – Kế hoạch cấp huyện (báo cáo định kỳ, quyết toán ngân sách…).
• Thanh tra, kiểm toán Nhà nước (khi có đợt kiểm tra).

Ngoài ra, kế toán xã/phường cũng là người hỗ trợ Chủ tịch UBND trong việc ra quyết định tài chính và giải trình ngân sách trước HĐND xã.

II. Đặc điểm của kế toán doanh nghiệp

Kế toán doanh nghiệp là bộ phận không thể thiếu trong bất kỳ tổ chức kinh doanh nào. Khác với kế toán tại các đơn vị hành chính sự nghiệp – vốn thiên về kiểm soát ngân sách, thì kế toán doanh nghiệp tập trung nhiều hơn vào việc theo dõi dòng tiền, chi phí, doanh thu… để phục vụ mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận và đảm bảo nghĩa vụ với Nhà nước.

1. Mục tiêu hoạt động gắn liền với lợi nhuận

Hoạt động kế toán trong doanh nghiệp xoay quanh việc ghi nhận, phân tích và phản ánh tình hình tài chính nhằm đo lường hiệu quả kinh doanh. Mọi báo cáo kế toán đều hướng đến việc:

• Giúp lãnh đạo nắm được lãi – lỗ,
• Tối ưu chi phí vận hành,
• Đưa ra quyết định tài chính kịp thời để gia tăng lợi nhuận.

2. Tuân thủ theo Luật Doanh nghiệp và Luật Thuế

Kế toán doanh nghiệp hoạt động trong khuôn khổ của Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế và các quy định liên quan của Bộ Tài chính. Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải:

• Tổ chức hệ thống sổ sách kế toán đầy đủ,
• Lập báo cáo đúng thời hạn,
•  Kê khai và nộp thuế theo quy định,
•  Chịu sự thanh tra, kiểm tra từ cơ quan chức năng.

 3. Áp dụng chế độ kế toán theo thông tư phù hợp quy mô

Tùy vào loại hình và quy mô hoạt động, doanh nghiệp sẽ lựa chọn chế độ kế toán phù hợp:

Thông tư 133/2016/TT-BTC: Áp dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Thông tư 200/2014/TT-BTC: Áp dụng cho doanh nghiệp quy mô lớn hoặc có nhu cầu quản lý tài chính ở mức chi tiết hơn.

Hệ thống tài khoản trong 2 thông tư này có độ phức tạp cao hơn so với chế độ kế toán hành chính sự nghiệp, phản ánh được đầy đủ các yếu tố tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí…

4. Báo cáo đa dạng, phục vụ nhiều mục đích

Kế toán doanh nghiệp không chỉ lập báo cáo tài chính phục vụ cơ quan thuế, mà còn xây dựng các báo cáo nội bộ như:

• Báo cáo thuế (GTGT, TNDN, TNCN…),
• Báo cáo quản trị, giúp lãnh đạo kiểm soát chi phí, đánh giá hiệu quả kinh doanh từng bộ phận,
• Báo cáo theo yêu cầu của cổ đông, nhà đầu tư (nếu là công ty cổ phần, công ty niêm yết…).

5. Làm việc với nhiều bên liên quan

Kế toán doanh nghiệp thường xuyên phối hợp với:

• Cơ quan thuế: để kê khai, quyết toán, giải trình số liệu khi cần.
• Ngân hàng: thực hiện giao dịch thanh toán, mở LC, vay vốn…
• Đối tác, nhà cung cấp, khách hàng: trong việc lập hóa đơn, đối chiếu công nợ, thu chi tiền hàng.

Bài viết tham khảo: Khoá học kế toán tổng hợp thực hành

Tính chất công việc linh hoạt hơn kế toán xã/phường, nhưng cũng đòi hỏi sự chủ động, nắm chắc quy định thuế – tài chính và khả năng xử lý tình huống thực tế tốt.

III. So sánh chi tiết giữa kế toán ngân sách xã/phường và kế toán doanh nghiệp

Mặc dù đều là công việc ghi chép, phản ánh các hoạt động tài chính – kế toán, nhưng giữa kế toán xã/phường và kế toán doanh nghiệp tồn tại nhiều điểm khác biệt rõ rệt về mục tiêu hoạt động, hệ thống tài khoản, chế độ kế toán áp dụng và cách thức vận hành.

Bảng dưới đây sẽ giúp bạn đọc hình dung rõ hơn sự khác nhau giữa hai mảng kế toán này:

IV. Ai nên học kế toán ngân sách xã, phường?

Kế toán ngân sách xã, phường là một lĩnh vực đặc thù, có quy định riêng, hệ thống tài khoản riêng và cách lập báo cáo khác biệt hoàn toàn so với kế toán doanh nghiệp. Vì vậy, không phải ai làm kế toán cũng có thể “chuyển ngang” ngay được nếu không được đào tạo bài bản.

Dưới đây là những đối tượng nên học kế toán xã/phường để đáp ứng yêu cầu công việc hoặc mở rộng cơ hội nghề nghiệp:

1. Cán bộ đang công tác tại UBND xã/phường

Nếu bạn đang là công chức hoặc cán bộ bán chuyên trách tại UBND xã, phường và được phân công phụ trách mảng kế toán – tài chính, thì việc hiểu và nắm vững chế độ kế toán hành chính sự nghiệp là điều gần như bắt buộc.

Thực tế cho thấy, rất nhiều anh chị khi mới nhận công việc đều cảm thấy lúng túng vì hệ thống tài khoản, biểu mẫu, quy trình chi ngân sách tại cấp xã khá khác biệt so với doanh nghiệp. Nếu không được hướng dẫn bài bản ngay từ đầu, rất dễ xảy ra sai sót khi lập chứng từ, làm việc với Kho bạc hay lên báo cáo quyết toán cuối năm.

Việc trang bị kiến thức đúng ngay từ đầu không chỉ giúp bạn tự tin xử lý công việc, mà còn tạo nền tảng vững chắc để phối hợp hiệu quả với các bên như Kho bạc Nhà nước, Phòng Tài chính – Kế hoạch, và đặc biệt là trong các đợt kiểm tra, thanh tra, kiểm toán ngân sách sau này.

2. Người chuẩn bị thi tuyển hoặc xét tuyển vào vị trí kế toán xã/phường

Rất nhiều học viên của Kế toán Lê Ánh là người đang ôn thi vào vị trí kế toán công chức xã. Việc học trước các nội dung như thông tư 70, cách lập báo cáo quỹ, báo cáo quyết toán, trình tự chi ngân sách… sẽ giúp bạn chủ động hơn khi bước vào kỳ thi hoặc nhận việc.

3. Kế toán doanh nghiệp muốn chuyển sang làm trong cơ quan nhà nước

Không ít người làm kế toán doanh nghiệp lâu năm nhưng lại mong muốn có công việc ổn định hơn trong cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, kế toán hành chính sự nghiệp – đặc biệt ở cấp xã/phường – có những “luật chơi” riêng. Việc học lại từ đầu với tài liệu, biểu mẫu, quy trình đặc thù là điều cần thiết nếu muốn chuyển hướng sang lĩnh vực này.

4. Sinh viên, người mới vào nghề có định hướng làm trong cơ quan nhà nước 

Nếu bạn là sinh viên ngành Tài chính – Kế toán, quản lý nhà nước hoặc đơn giản là yêu thích công việc trong các cơ quan nhà nước, thì việc bắt đầu học kế toán xã/phường từ sớm sẽ là một bước đi rất có lợi.

Thay vì chờ đến khi đi làm mới loay hoay tìm hiểu, bạn hoàn toàn có thể chủ động trang bị kiến thức ngay trong quá trình học – từ cách hạch toán theo Thông tư 70, lập báo cáo quyết toán đến quy trình chi ngân sách qua Kho bạc. Đây sẽ là lợi thế lớn nếu bạn dự định thi tuyển công chức hoặc ứng tuyển vào các đơn vị sự nghiệp công lập sau này.

Việc hiểu được đặc thù của mảng kế toán hành chính sự nghiệp từ sớm sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian làm quen với công việc thực tế, đồng thời tạo sự khác biệt trong mắt nhà tuyển dụng.

V.Khóa học kế toán hành chính sự nghiệp tại Lê Ánh – Chuyên sâu cho xã, phường

Hiểu được sự khác biệt rõ rệt giữa kế toán doanh nghiệp và kế toán ngân sách xã/phường, Trung tâm Kế toán Lê Ánh đã xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu dành riêng cho mảng kế toán hành chính sự nghiệp – trong đó có nội dung đặc thù cho kế toán cấp xã.

Khóa học không chỉ trang bị kiến thức nền tảng, mà còn hướng dẫn chi tiết cách xử lý các tình huống thực tế, giúp học viên ứng dụng ngay vào công việc hiện tại hoặc chuẩn bị thi tuyển công chức kế toán xã/phường.

1. Nội dung đào tạo bám sát thực tiễn

Khóa học tập trung vào các kỹ năng và kiến thức cốt lõi như:

• Hướng dẫn đọc, phân tích và áp dụng Thông tư 70/2019/TT-BTC – chế độ kế toán dành cho đơn vị hành chính sự nghiệp cấp xã.
• Cách lập và hạch toán các nghiệp vụ thu – chi ngân sách tại xã, phường.
• Quy trình lập báo cáo quyết toán ngân sách, báo cáo quỹ xã, bảng đối chiếu với Kho bạc Nhà nước.
• Xử lý các tình huống phát sinh trong thực tế: chi đầu tư nhỏ, chi thường xuyên, tạm ứng, rút dự toán…
• Hướng dẫn lưu trữ hồ sơ, chứng từ phục vụ thanh tra – kiểm toán.

2. Hình thức học linh hoạt – học 1-1 hoặc theo lớp

Học 1 kèm 1: Phù hợp với cán bộ đang làm việc thực tế, cần kèm sâu theo nghiệp vụ riêng. Giảng viên lên lộ trình riêng theo nhu cầu, hỗ trợ tối đa cho học viên.

Học theo lớp nhóm: Hình thức học trực tuyến, khoảng 03- 05  học viên/lớp, có tương tác trực tiếp với giảng viên, học phí tiết kiệm, có thể học lại nếu bỏ lỡ buổi học. 

Bài viết tham khảo: Khóa Học Kế Toán Ngân Sách Xã Phường,Thị Trấn

3. Giảng viên là chuyên gia trong lĩnh vực kế toán công

Đội ngũ giảng viên tại Lê Ánh đều là kế toán trưởng, kiểm toán viên hoặc cán bộ tài chính nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hành chính sự nghiệp, đặc biệt đã từng làm hoặc kiểm tra tài chính tại cấp xã/phường. Học viên không chỉ học kiến thức lý thuyết, mà còn được chia sẻ cách xử lý hồ sơ thực tế, mẹo làm việc với Kho bạc, kinh nghiệm quyết toán...

4. Tài liệu đầy đủ, được cập nhật theo quy định mới nhất

• File Excel mẫu sổ sách, báo cáo theo Thông tư 70/2019
• Quy trình thanh toán chi ngân sách qua Kho bạc
• Các biểu mẫu hành chính thường dùng tại cấp xã/phường
• Bộ đề ôn tập, luyện thi công chức kế toán xã nếu có nhu cầu

Kế toán ngân sách xã, phường và kế toán doanh nghiệp tuy cùng làm công việc liên quan đến sổ sách, thu – chi và báo cáo tài chính, nhưng lại phục vụ cho hai mục tiêu hoàn toàn khác nhau. Nếu kế toán doanh nghiệp hướng đến lợi nhuận và sự linh hoạt, thì kế toán xã/phường lại đòi hỏi sự tuân thủ chặt chẽ, quy trình rõ ràng và làm việc trong khuôn khổ ngân sách nhà nước.

Việc hiểu rõ đặc điểm riêng của từng loại hình kế toán sẽ giúp người làm nghề lựa chọn đúng hướng đi, đồng thời tránh được những sai sót không đáng có khi chuyển môi trường làm việc.

Nếu bạn đang có định hướng theo nghề kế toán trong lĩnh vực hành chính sự nghiệp, đặc biệt là tại cấp xã/phường, hoặc đang cần bổ sung kỹ năng để làm việc hiệu quả hơn, thì khóa học kế toán xã/phường tại Lê Ánh sẽ là lựa chọn phù hợp để bắt đầu – hoặc để củng cố vững chắc chuyên môn.

Kế Toán Lê Ánh - Nơi đào tạo kế toán thực hành uy tín nhất hiện nay, đã tổ chức thành công rất nhiều khóa học nguyên lý kế toán, khóa học kế toán tổng hợp, khóa học kế toán cao cấp, khóa học kế toán quản trị, khóa học kế toán thuế chuyên sâu, khóa học phân tích báo cáo tài chính, khóa học chứng chỉ kế toán trưởng, khóa học kế toán cho chủ doanh nghiệp, khóa học kế toán hành chính sự nghiệp... và hỗ trợ kết nối tuyển dụng cho hàng nghìn học viên.

Nếu như bạn muốn tham gia các khóa học kế toán online/offline của trung tâm Lê Ánh thì có thể liên hệ hotline tư vấn: 0904.84.8855/ Mrs Lê Ánh 

Ngoài các khóa học kế toán thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khoá học xuất nhập khẩu online - offline, khóa học hành chính nhân sự online - offline chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: KẾ TOÁN LÊ ÁNH - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO KẾ TOÁN SỐ 1 VIỆT NAM